Bệnh tiểu đường và những điều bạn cần biết
Người đăng/tác giả
: Pacific Cross Vietnam
Nội dung bài viết / Table of Contents
This post is also available in: English
Bệnh tiểu đường (đái tháo đường) là nhóm bệnh lý nội khoa chuyển hóa khá thường gặp. Dự tính đến năm 2030, cả thế giới sẽ có hơn 500 triệu người mắc đái tháo đường và chiếm đến 80% gánh nặng y tế ở các nước thu nhập trung bình – thấp.
Đây là một tình trạng sức khỏe mãn tính (lâu dài) ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn biến thức ăn thành năng lượng. Cùng tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này qua bài viết dưới đây.
Theo dõi bệnh tiểu đường thường xuyên
Bệnh tiểu đường, theo y học còn gọi là bệnh đái tháo đường, là một bệnh rối loạn chuyển hóa mạn tính rất phổ biến. Khi mắc bệnh tiểu đường, cơ thể bạn mất đi khả năng sử dụng hoặc sản xuất ra hormone insulin một cách thích hợp. Mắc bệnh tiểu đường có nghĩa là bạn có lượng đường trong máu quá cao do nhiều nguyên nhân. Tình trạng này có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho cơ thể, bao gồm cả mắt, thận, thần kinh và tim.
Bệnh tiểu đường có ba loại chính, đó là tiểu đường tuýp 1, tiểu đường tuýp 2 và tiểu đường thai kỳ.
Bệnh tiểu đường tuýp 1, là chứng rối loạn tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào tuyến tụy thay vì các yếu tố bên ngoài. Điều này sẽ gây ra sự thiếu hụt insulin và tăng lượng đường huyết.
Nếu bạn bị tiểu đường tuýp 1, các triệu chứng sẽ xuất hiện rất sớm và ở độ tuổi khá trẻ, thường là ở trẻ nhỏ hay tuổi vị thành niên.
Chưa xác định được nguyên nhân chính xác của bệnh tiểu đường tuýp 1. Các bác sĩ cho rằng bệnh có thể là do nguyên nhân kết hợp của di truyền và các yếu tố môi trường. Tuy nhiên, bạn có thể có nguy cơ cao bị bệnh tiểu đường tuýp 1 nếu:
Hay còn gọi là bệnh tiểu đường không phụ thuộc insulin (NIDDM), là loại phổ biến nhất, chiếm 90% đến 95% tổng số bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường. Bệnh thường xuất hiện ở độ tuổi trưởng thành, nhưng do tỷ lệ béo phì ngày càng cao, hiện nay nhiều trường hợp bệnh được phát hiện ở tuổi vị thành niên và người trẻ.
Tiểu đường tuýp 2 là bệnh lý thường gặp
Khi mắc tiểu đường tuýp 2, các tế bào của bạn trở nên đề kháng với insulin, và tuyến tụy không thể tạo ra đủ lượng insulin để vượt qua sự đề kháng này. Thay vì di chuyển vào các tế bào để tạo ra năng lượng, đường sẽ tích tụ lại trong máu của bạn.
Không xác định được chính xác nguyên nhân đái tháo đường tuýp 2, tuy nhiên, các bác sĩ tin rằng yếu tố di truyền và môi trường có liên quan đến sự phát triển của bệnh. Thừa cân là yếu tố nguy cơ chủ yếu cho sự phát triển tiểu đường tuýp 2, nhưng không phải tất cả những người bị tiểu đường tuýp 2 đều thừa cân.
Bệnh tiểu đường thai kỳ là một loại tiểu đường chỉ xảy ra ở phụ nữ mang thai. Bệnh này có thể gây ra các vấn đề cho cả bà mẹ và trẻ sơ sinh nếu không được điều trị. Tuy nhiên, bệnh tiểu đường thai kỳ thường biến mất sau khi chuyển dạ.
Các loại tiểu đường khác thì ít gặp hơn, nguyên nhân bị tiểu đường có thể đến từ hội chứng di truyền, phẫu thuật, thuốc, suy dinh dưỡng, nhiễm trùng hoặc khi mắc các bệnh khác.
Đái tháo nhạt, mặc dù có tên gần giống với các loại trên, nhưng đây lại là một trường hợp bệnh khác gây ra do thận mất khả năng trữ nước. Tình trạng này là rất hiếm và có thể điều trị.
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng bệnh tiểu đường. Bạn có thể tìm hiểu chi tiết qua phần nội dung dưới đây.
“Nguyên nhân bệnh tiểu đường là gì” là thắc mắc của rất nhiều người. Nguyên do của của căn bệnh này chủ yếu đến từ quá trình trao đổi glucose – chất cần thiết cho cơ thể của bạn, nó đóng vai trò là nguồn năng lượng cho các tế bào của cơ bắp và các mô, đặc biệt não bộ. Glucose có trong thực phẩm bạn ăn và được dự trữ trong gan (tạo thành glycogen). Trong trường hợp bạn biếng ăn dẫn đến lượng glucose trong máu quá thấp, gan của bạn sẽ ly giải những phân tử glycogen thành glucose và cân bằng lại lượng đường trong máu.
Máu hấp thụ glucose và cung cấp cho các tế bào trong cơ thể. Tuy nhiên, các tế bào này không thể sử dụng nguồn “nhiên liệu” này một cách trực tiếp, mà phải có sự hỗ trợ của hormone insulin (được sản xuất bởi tuyến tụy). Sự có mặt của insulin cho phép glucose được hấp thu vào các tế bào, làm giảm nồng độ glucose trong máu. Sau đó, khi đường huyết của bạn đã giảm, tuyến tụy cũng sẽ giảm sản xuất insulin.
Bất kỳ sự bất thường nào xảy ra trong quá trình trao đổi chất này đều có thể làm cho glucose không thể đi vào các tế bào và cung cấp năng lượng. Kết quả là lượng đường vẫn còn trong máu. Sự mất cân bằng này được tích lũy qua thời gian và dẫn đến lượng đường trong máu cao đáng kể, được gọi là tăng đường huyết.
Thay đổi chế độ dinh dưỡng phù hợp khi bị tiểu đường
Rất nhiều người vẫn chưa biết tại sao bị tiểu đường tuýp 1 và nguyên nhân chính xác gây nên căn bệnh này vẫn chưa được xác định rõ, nhưng theo các chuyên gia, có thể là do hệ thống miễn dịch tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin của bạn trong tuyến tụy. Điều này khiến bạn bị thiếu hụt hoặc không có insulin. Lúc này, lượng đường thay vì chuyển đến các tế bào lại tích lũy trong máu, gây ra bệnh tiểu đường.
Bệnh tiểu đường tuýp 1 được cho là do tính nhạy cảm di truyền và các yếu tố môi trường gây ra, mặc dù các yếu tố chính xác gây bệnh vẫn chưa rõ.
Ở những người bị tiền tiểu đường và tiểu đường tuýp 2, các tế bào trở nên đề kháng với hoạt động của insulin và tuyến tụy không thể tạo đủ insulin để vượt qua sự đề kháng này. Lúc này, đường sẽ không thể đến các tế bào trong cơ thể mà tích tụ trong máu.
Nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa rõ, mặc dù nhiều người tin rằng yếu tố di truyền và môi trường đóng một vai trò trong việc gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2. Thừa cân có liên hệ chặt chẽ với sự xuất hiện của bệnh tiểu đường tuýp 2, nhưng không phải ai mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 đều thừa cân.
Trong thời kỳ mang thai, nhau thai tạo ra kích thích tố để duy trì thai kỳ của bạn. Những kích thích tố này làm cho các tế bào có khả năng kháng insulin tốt hơn.
Thông thường, tuyến tụy đáp ứng bằng cách sản xuất đủ insulin để vượt qua sức đề kháng này. Tuy nhiên, đôi khi tuyến tụy không thể sản xuất đủ insulin. Khi điều này xảy ra sẽ dẫn đến lượng đường vận chuyển vào các tế bào giảm và lượng tích tụ trong máu tăng, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.
Tiểu đường thai kỳ rất nguy hiểm với bà bầu và thai nhi
Các triệu chứng bệnh tiểu đường bao gồm:
Bạn có thể có hoặc không có các triệu chứng bệnh tiểu đường khác, như:
Được cho là do phản ứng miễn dịch (cơ thể tự tấn công do nhầm lẫn). Các yếu tố nguy cơ đối với bệnh tiểu đường loại 1 không rõ ràng như đối với tiền tiểu đường và bệnh tiểu đường loại 2. Các yếu tố rủi ro đã biết bao gồm:
Bạn có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 nếu bạn:
Bạn có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ (bệnh tiểu đường khi mang thai) nếu bạn:
Bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra hoặc gặp bác sĩ nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào của bệnh tiểu đường đã đề cập ở trên.
Ngoài ra, bạn cần phải gọi cấp cứu ngay nếu bạn:
Biến chứng bệnh tiểu đường thường phát triển dần dần. Thời gian mắc bệnh tiểu đường càng lâu và lượng đường trong máu càng ít kiểm soát, thì nguy cơ mắc biến chứng càng cao. Cuối cùng, biến chứng tiểu đường có thể không điều trị được hoặc thậm chí đe dọa đến tính mạng. Các biến chứng có thể xảy ra bao gồm:
Hầu hết phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ đều sinh con khỏe mạnh. Tuy nhiên, lượng đường trong máu không được điều trị hoặc không kiểm soát được có thể gây ra vấn đề cho bạn và con.
Thai phụ cần theo dõi sát sao nếu mắc phải tiểu đường thai kỳ
Các biến chứng tiểu đường ở trẻ bao gồm:
Các biến chứng bệnh tiểu đường ở người mẹ gồm:
Cách đọc kết quả:
| Kết quả* | Kiểm tra A1C | Kiểm tra đường huyết lúc đói | Kiểm tra dung nạp glucose | Kiểm tra đường huyết ngẫu nhiên |
| Bệnh tiểu đường | 6,5% trở lên | 126 mg/dL trở lên | 200 mg/dL trở lên | 200 mg/dL trở lên |
| Tiền tiểu đường | 5,7 – 6,4% | 100 – 125 mg/dL | 140 – 199 mg/dL | không áp dụng |
| Bình thường | Dưới 5,7% | 99 mg/dL trở xuống | 140 mg/dL trở xuống | không áp dụng |
Đối với đái tháo đường tuýp 1 và tuýp 2, bạn sẽ cần đến một chế độ ăn uống đặc biệt để kiểm soát lượng đường trong máu. Bạn nên ăn nhẹ vào cùng một thời điểm cố định mỗi ngày.
Bạn nên kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên bằng dụng cụ đo chỉ số đường huyết tại nhà và cẩn trọng với các dấu hiệu cho thấy mức độ đường trong máu quá thấp hoặc quá cao. Các bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn tiêm insulin, do đó bạn có thể tự tiêm ở nhà, thường là hai hoặc ba lần mỗi ngày.
Bác sĩ sẽ giới thiệu các bài tập thể dục để giúp kiểm soát lượng đường trong máu của bạn. Bạn cũng cần kiểm tra bàn chân và mắt thường xuyên để ngăn ngừa các biến chứng của bệnh tiểu đường.
Tuy bệnh tiểu đường tuýp 1 không thể chữa khỏi, nhưng bệnh tiểu đường tuýp 2 có thể cải thiện nếu bạn thay đổi lối sống.
Đái tháo đường chẩn đoán không khó nhưng điều trị bệnh hết sức khó khăn. Ước tính chỉ khoảng 30% bệnh nhân đái tháo đường đạt được mục tiêu điều trị và kiểm soát tốt đường huyết. Việc điều trị bệnh thường khó khăn vì hơn 50% khả năng chữa bệnh thành công phụ thuộc vào chế độ ăn của bệnh nhân.
Mắc bệnh đái tháo đường đồng nghĩa với việc ăn uống ít bột đường suốt đời. Chế độ ăn này có thể khác nhau tùy theo thể trạng của từng bệnh nhân và cần được bác sĩ tư vấn. Do đó, tuy có nhiều thuốc chữa đái tháo đường, những bí quyết kiểm soát bệnh thành công và ngăn ngừa biến chứng hoàn toàn phụ thuộc vào sự hiểu biết và tuân thủ điều trị của bạn.
Nếu được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường, bạn cần ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và kiểm tra định kỳ bao gồm cả xét nghiệm máu.Bạn có thể sử dụng công cụ tính cân nặng hợp lý BMI để kiểm tra xem bạn có cân nặng hợp lý hay không. Hãy cố gắng bỏ hút thuốc nếu bạn hút thuốc và cắt giảm rượu.
Những người được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường loại 1 cũng cần tiêm insulin thường xuyên trong suốt quãng đời còn lại.
Bệnh tiểu đường loại 2 có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 thường cần dùng thuốc, thường ở dạng viên nén hoặc thuốc tiêm.
Tuy nhiên, một số người có thể thuyên giảm bệnh tiểu đường loại 2 bằng cách giảm cân, nghĩa là lượng đường trong máu của họ giảm xuống dưới mức dành cho bệnh tiểu đường. Một số người có thể thực hiện điều này thông qua chế độ ăn ít calo, nhưng chế độ ăn này không phù hợp với tất cả mọi người, vì vậy điều quan trọng là trước tiên bạn cần được tư vấn y tế.
Bạn không thể ngăn ngừa các dạng bệnh tiểu đường tự miễn dịch và di truyền. Nhưng có một số bước bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ phát triển tiền tiểu đường, tiểu đường Loại 2 và tiểu đường thai kỳ, bao gồm:
Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ để quản lý các yếu tố nguy cơ hiện có đối với bệnh tim.
Tuy nhiên, bạn cần lưu ý là có một số yếu tố nguy cơ mắc bệnh tiểu đường mà bạn không thể thay đổi chẳng hạn như di truyền/tiền sử gia đình, tuổi tác và chủng tộc.
Đối với người bệnh tiểu đường, thực phẩm có chứa nhiều đường và khó tiêu là “kẻ thù số 1”. Dùng các thực phẩm này sẽ làm tình trạng bệnh thêm nghiêm trọng hơn. Những thực phẩm bạn cần tránh xa gồm:
Những loại thực phẩm bạn có thể thoải mái ăn mà không lo ảnh hưởng đến bệnh như:
Vấn đề về sức khỏe luôn là nỗi lo hàng đầu của chúng ta. Thấu hiểu được điều đó, Pacific Cross Việt Nam hy vọng được đồng hành để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân thân trên chặn đường phía trước. Chúng tôi cung cấp các chương trình bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm du lịch phù hợp cho từng yêu cầu và ngân sách khác nhau của khách hàng. Xem thêm chi tiết về các sản phẩm bảo hiểm tại đây.
Và để được tư vấn miễn phí, đầy đủ về thông tin bảo hiểm sức khỏe, anh chị có thể để lại tin nhắn TẠI ĐÂY.
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
Chúng tôi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Nguồn tham khảo
