Xơ phổi hậu COVID: Làm thế nào để khắc phục?
Người đăng/tác giả
: Pacific Cross Vietnam
Nội dung bài viết / Table of Contents
*Tham vấn y khoa: Tiến sĩ Bác sĩ Nguyễn Khắc Lương Quang
Năm 2021, một tạp chí khoa học Ấn Độ đã ví xơ phổi như ‘cơn sóng thần kéo theo sau trận động đất’. Những tổn thương lâu dài và khó phục hồi khiến xơ phổi trở thành một trong những di chứng hậu COVID đáng lo ngại nhất. Tuy nhiên, trên thực tế, xơ phổi chỉ xảy ra ở những bệnh nhân bị viêm phổi và họ vẫn có thể sống khỏe mạnh bình thường nếu biết cách quản lý và khắc phục bệnh.
Bệnh xơ phổi là tình trạng mà các mô trong phổi bị tổn thương, dày và cứng vì mất tính đàn hồi, gây ra sẹo ở phổi, từ đó làm cản trở hoạt động hít thở của người bệnh và làm giảm chức năng trao đổi khí CO2 và O2 ở phổi.
Xơ phổi hậu COVID (hay còn được gọi là bệnh phổi kẽ hậu COVID) là xơ phổi thứ phát – tình trạng nhu mô phổi bị phá hủy trong giai đoạn cấp tính sẽ không thể phục hồi trạng thái nhu mô phổi bình thường, mà thay bằng những mô xơ.
Bệnh xảy ra ở những bệnh nhân nhiễm vius Corona có viêm nhiễm đường hô hấp dưới và có thể được giải thích theo hai cơ chế sau:
Xơ phổi hậu COVID là hậu quả của phản ứng viêm ở phổi
Các F0 bị viêm đường hô hấp trên, không bị viêm phổi, sẽ không mắc di chứng xơ phổi hậu Covid-19.
Xơ phổi mô kẽ là biến chứng nghiêm trọng nhất hậu COVID thường xảy ra nhiều ở những bệnh nhân thở máy, viêm phổi nặng, hút thuốc, nghiện rượu, và khi điều trị oxy liều cao gây stress oxy hóa, chấn thương do thở máy cũng làm tăng khả năng xơ phổi.
Điều đáng lo ngại là xơ phổi vẫn có thể xảy ra ở những bệnh nhân COVID nhẹ, trẻ tuổi và điều trị ngoại trú. Biểu hiện thường gặp như:
Khó thở có thể là một trong những biểu hiện của xơ phổi hậu COVID
Từ tháng 1/2020 đến thời điểm hiện tại, COVID-19 đã gây ra hơn 506 triệu ca nhiễm, 6,2 triệu ca tử vong trên toàn cầu. Theo thống kê, đại đa số bệnh nhân mắc bệnh chỉ bị nhiễm trùng nhẹ đến trung bình, 10% sẽ phát triển viêm phổi nặng và 5% sẽ phải đối mặt với tình trạng viêm hô hấp cấp tiến triển (ARDS), để lại những tổn thương phổi nghiêm trọng. Phần lớn các bệnh nhân bị viêm phổi có thể hoàn toàn phục hồi sau bệnh, song, 25% còn lại sẽ gặp những di chứng lâu dài như xơ/ sẹo cứng, làm giảm chức năng của phổi.
Như đã đề cập, xơ phổi là hậu quả của phản ứng viêm ở phổi do COVID-19. Những bệnh nhân có nguy cơ mắc xơ phổi lâu dài sau COVID gồm:
Với sự phát triển của y học hiện nay, các bác sĩ có thể chẩn đoán xơ phổi bằng nhiều phương pháp. Tùy theo từng tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và điều kiện vật chất của cơ sở y tế, bác sĩ sẽ lựa chọn tiến hành một trong các phương pháp chẩn đoán sau:
Nếu gặp các triệu chứng của xơ phổi hậu COVID, bệnh nhân nên sớm đến bác sĩ chuyên khoa
Hầu hết các bệnh nhân bị di chứng xơ phổi hậu COVID sẽ khỏe mạnh bình thường từ 24-36 tháng kể từ khi khởi phát các triệu chứng cấp tính. Vì vậy, khi bản thân được chẩn đoán xơ phổi hậu COVID, bệnh nhân cần giữ bình tĩnh và tuân thủ các biện pháp điều trị cần thiết theo chỉ định của bác sĩ.
Theo đó, bệnh nhân nên đặc biệt lưu ý về:
Khi đã mắc bệnh, bệnh nhân nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt. Thông thường, các bác sĩ sẽ kê các thuốc chống xơ hóa cho bệnh nhân để hạn chế tình trạng xơ hóa tiến triển. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ đưa ra lời khuyên về các bài tập thở, bài tập thể chất và chế độ dinh dưỡng phù hợp với bệnh nhân, hỗ trợ cho việc phục hồi bệnh một cách hiệu quả nhất.
Pacific Cross Việt Nam hy vọng bài viết trên đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc và thu nhận được những thông tin hữu ích về tình trạng xơ phổi hậu COVID.
*Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, Pacific Cross Việt Nam không đưa ra chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Nguồn tham khảo:
Lung Fibrosis after COVID-19: Treatment Prospects – PMC (nih.gov)
